Agresja w szkole

Cele agresji wśród dzieci i młodzieży:

1. Agresja jako walka z elementami zabawy.
   Cel: wypróbowanie swojej siły, radość ze zwycięstwa, itp.
   2. Agresja jako obrona przed zagrożeniem.
   Cel: przezwyciężenie strachu, unikanie obrażeń, itp.
   3. Agresja jako reakcja na frustracje
   Cel: wyrównanie krzywd, odwet za przegraną, za upokorzenie.
   4. Agresja jako „wywiad”
   Cel: badanie możliwości i granic tego, co dozwolone, wyznaczanie własnego i obcego terytorium, itp.
   5. Agresja jako ukryte pragnienie miłości.
   Cel: pozyskanie uwagi, wsparcia, miłości, itp.

Obok teorii psychologicznych wyjaśniających przyczyny używania przemocy przez młodzież wskazuje się na:

• kryzys wychowania szkolnego,
• brak autorytetów wychowawczych,
• osłabienie funkcji wychowawczej rodziców,
• destrukcyjny wpływ mediów.

Dzieci, które czują się bezpieczne w swoich relacjach z rodzicami, są mniej agresywne i lepiej radzą sobie z emocjami. Gdy otacza się je miłością i zainteresowaniem, mają znacznie mniej powodów do agresji i wrogości. Uciekają się do niej wtedy, gdy się boją, gdy są osamotnione, pełne rozterek lub, gdy mają silną potrzebę akceptacji bądź zwrócenia na siebie uwagi.

 

CELE DLA NAUCZYCIELI:

• Określić, jakie zachowania uznajemy za agresję i przemoc.
• Określić, na jakie zachowania decydujemy się wspólnie reagować.
• Nauczyć się nieagresywnego sposobu zwracania uwagi dzieciom oraz odwoływania się do obowiązujących norm i zasad.
• Ustalić jednolite procedury postępowania w sytuacjach agresji i przemocy.

Na pojawienie się w szkole zachowań agresywnych mają bezpośrednio wpływ.:

1. Czynniki związane z organizacją nauczania – ograniczenie przestrzeni, zagęszczenie, nadmiar bodźców, hałas, brak możliwości relaksu i odprężenia dla uczniów i nauczycieli.
2. Niewłaściwy system norm – np. system norm niejasny, niespójny lub normy „podwójne” (inne są deklarowane, a inne rzeczywiście obowiązują), nieprzestrzeganie norm przez osoby znaczące.
3. Niewłaściwa reakcja na zachowania agresywne – reakcje niekonsekwentne, bagatelizowanie przez nauczycieli niektórych agresywnych zachowań uczniów, brak reakcji na drobne wykroczenia, brak skutecznego rozwiązywania konfliktów.
4. Czynniki związane z relacjami uczeń – nauczyciel – rodzic – m.in. sprzeczność interesów, brak autentycznego i szczerego dialogu, niewłaściwy sposób komunikowania się nauczycieli z uczniami.

Przykłady słownego znęcania się:

• atak na kompetencje – przykład: „Jak możesz być tak głupi?”
• atak na wygląd fizyczny – przykład: „Czy zawsze musisz wyglądać ja niechluj?”
• oszczercze pomówienie – przykład: „ Z Ciebie nic nie będzie”
• nieumiejętnie radzi sobie z przeżywaniem silnych i trudnych uczuć (także wynikających z kontaktów z uczniami),
• nieskutecznie rozładowuje napięcia podczas lekcji ( nastawienie na szybki skutek, bez uwzględnienia przyczyn i warunków)

Przyczyn występowania agresji w szkole jest wiele, dużo zależy od nas nauczycieli. Każdy nauczyciel powinien uświadomić sobie, że wzbudza agresję, gdy:

• zbyt dużo wymaga bez uwzględnienia potencjału i możliwości uczniów;
• nie docenia wysiłku uczniów, natomiast skupia się na negatywach;
• nie dostrzega sytuacji, w której powinien rozładować napięcie narastające wśród uczestników zajęć;
• w sposób nudny i schematyczny prowadzi lekcje.

Bardzo ważne jest, abyśmy uświadomili sobie, że mamy ogromny wpływ na zjawisko agresji i przemocy w klasie szkolnej. Aby zapobiegać zachowaniom agresywnym dzieci nauczyciel powinien:

• Stworzyć w klasie bezpieczną atmosferę, w której uczniowie mogą się poznać.
• Stwarzać okazję do budowania więzi między uczniami. Ważne jest, aby nauczyciel sam nie przypisywał uczniom określonych ról.
• Uczestniczyć w ustalaniu wartości i norm obowiązujących w klasie, tzn., co jest ważne, co dla uczniów jest dobre, a co złe. Nauczyciel ma znaczący wpływ na formownie się tych zasad. Gdy na przykład będzie się śmiał z ucznia popełniającego błędy, dzieci wyciągną wniosek, że one też mogą się z nich wyśmiewać. Gdy któremuś przypnie łatkę „nieuka”, dzieci potwierdzą to wieloma zachowaniami. Jeśli dopuści w klasie do ostrej rywalizacji i zaakceptuje ją, to między uczniami będzie się toczyła walka.
• Motywować uczniów do nauki stosując atrakcyjne metody nauczania.
• Wyznaczać granice wzajemnych relacji (np. na zasadzie jasnej umowy, kontraktu)
• Ustalić normy i zasady postępowania uczniów oraz konsekwencje ich łamania, stanowczo je egzekwuj.
• Uczyć uczniów empatii, czyli wczuwania się w sytuację innych osób.
• Demonstrować czujność, która sprawi, że uczeń czuje się narażony na zdemaskowanie złych zachowań (interwencja w odpowiedniej chwili, sprawia, że sprawca zostaje pozbawiony wzmocnienia w postaci śmiechu kolegów lub wciągnięcia w incydent innych).

Nauczyciele mogą skutecznie przeciwstawić się agresji, jeśli wiedzą jak postępować. Powinniśmy:

• Reagować na najmniejszy przejaw agresji – nie wolno traktować zachowań agresywnych jako „normalne w tym wieku”.
• Potwierdzać głoszone prawdy swoją osobą – należy dbać o to, by nie być postrzeganym jako osoba, która tylko mówi, ale jako osoba, która wierzy w to, co mówi i co najważniejsze pilnuje, by tak się działo.
• Wyciągać konsekwencje – reakcja na agresję nie może być tylko pogróżką, musi za nią iść konkretne działanie.

CO MAJĄ ZROBIĆ RODZICE/NAUCZYCIELE, ABY UNIKNĄĆ AGRESJI?

• mądrze kochać swoje dzieci
• określić jasne i zrozumiałe relacje w domu i w szkole
• określić granice dyscypliny
• być konsekwentnym w egzekwowaniu wspólnie ustalonych reguł postępowania

---

Powrót